خانه / احکام / احکام زرتشتی / اموات زرتشتی / آیا موبد موبدان معنای دخمه گذاری را نمی داند؟ + فیلم
جهانگیر اوشیدری

آیا موبد موبدان معنای دخمه گذاری را نمی داند؟ + فیلم

به قلم مدیر سایت
گذشته از آنکه دخمه گذاری از نظر بهداشتی، مناسب نبود، از جهت عاطفی نیز اثری بسیار بد بر بستگان میت می گذاشت. مادری که فرزندش را در دخمه می گذارند، تصور اینکه پرندگان، چشمان او را در می آورند، چه حالی پیدا می کند؟!
دلیل این کار آنها اعتقاد به حرام بودن آلوده ساختن خاک بود؛ در حالی که خاک، بدن را چنان تجزیه می کند که اثر آلودگی جنازه را از بین می برد.

دکتر جهانگیر اوشیدری ـ رئیس سابق انجمن موبدان تهران ـ در کتاب “دانشنامه ی مزدیسنا” واژه های پرکاربرد در منابع زرتشتی و تاریخ ایران را توضیح داده است. یکی از این واژه ها “دخمه” است.

دخمه گذاریدخمه ی زرتشتیان که مرده های خود را برفراز آن می گذاشتند جهت تغذیه ی لاشخورها

او هنگام توضیح دخمه، هیچ توضیحی نمی دهد که زرتشتیان، با گذاردن جنازه ی عزیزترین نزدیکانشان در دخمه، آن را خوراک حیوانات می کردند. کسی که توضیح این واژه را از کتاب او می خواند متوجه این نکته نمی شود. وی می نویسد:

دخمه
«واژه دخمه که در اوستا و پهلوی “دخمک” گویند به معنی داغگاه است یعنی محلی که مردگان را می سوزانند.
ریشه این واژه “دَگ” به معنی سوزانیدن است و کلمه “داغ” از همین ماده است. ایرانیان آریائی موقعی که با هندوان زندگی مشترک داشتند مردگان خود را می سوزاندند کما اینکه هنوز هم هندوان چنین می کنند و خاکسترش را به آب می دهند. از وندیداد بر می آید که برخی در قدیم جسد مردگان را می سوزانیده اند زیرا در آن از جرم سوختن جسد در آتش سخن رفته است و تکلیف دینداری که خود دیده مرده ای را در آتش می سوزانند معین شده است.
فردوسی هم در شاهنامه به این عادت قدیم اشاره کرده گوید:
همی هرکسی هر سو آتش فروخت / یکی خسته بست و یکی کشته سوخت
مسلم است که این عادت بسیار قدیم بوده است. هردوت نیز اشاره می کند نزد ایرانیان سده پنجم پیش از میلاد سوختن لاشه گناه بوده است.
سردابه مردگان و تابوت را هم گاهی دخمه گویند. در فرهنگها به غارها و سوراخهای تنگ و تاریک نیز “دخمه” گفته شده. در شهرهای یزد و کرمان و روستاهای آنها و کوه بی بی شهربانوی شهر ری هنوز بقایای دخمه هائی دیده می شود که در قبلا بنا بر عرف و سنت درگذشتگان را بدانجا می سپردند.
جاکسن می نویسد: در تپه های مغرب شهر یزد دو دخمه وجود دارد که یکی قدیمی به نام “دخمه جمشید” است و دیگری ساختمانش جدیدتر است که به همت مانکجی هاتریا ساخته شده است.
جاکسن به نقل از ماستر خدابخش بهرام رئیس، اطلاعات خود را درباره دخمه چنین می نویسد:
دخمه تن به تن. آرامگاههائی بوده که پادشاهان و توانگران و بزرگان برای خود می ساختند و آنها را دخمه های شخصی نیز می نامند. (مانند آرامگاههای اختصاصی امروز).
دخمه لشکری. دخمه های بزرگ، مانند دخمه های موجود، خاص نهادن اجساد کسانی بود که در جنگ به هلاکت می رسیدند. و چون بعد از ساسانیان نمی توانستند مانند گذشته دخمه های شخصی داشته باشند به همان دخمه های عمومی اکتفا می شد.
دخمه های دیگر. جاکسن در سفرنامه اش از دخمه های دیگری در جاده ابرقو نام می برد و اشاره به جایگاهی خرابه می نماید به نام دخمه داراب که در اصل قلعه ای متروک است. او از آثار ویران دیگری هم به نام دخمه گبران نام می برد که از این قبیل دخمه ها یا بقایای آنها در ایران زیاد است.
جمشید سروشیان در “فرهنگ بهدینان” از دخمه نزدیک گبر محله سابق کرمان به نام ساردینو یاد می نماید که بنا به روایت محل دفن دسته جمعی زرتشتیان در زمان هجوم افاغنه است.» (دانشنامه ی مزدیسنا، جهانگیر اوشیدری، تهران، نشر مرکز، چاپ پنجم، ۱۳۸۹، ص ۲۷۵ ـ ۲۷۶، ذیل «دخمَ»)

فیلمی از دخمه

همچنین ببینید

فیلم و صوت / ضد انقلاب های خارج نشین، بهتر از ما جمهوری اسلامی و دشمنان آن را می شناسند!

به قلم مدیر سایت ضد انقلاب های خارج نشین که امور سیاسی را دنبال می …

۳ نظر

  1. با درود: در سفری که اینجانب به تخت جمشید و نقش رستم در نزدیکی شیراز داشتم در دیواره کوه دخمه هایی ایجاد کردند و در آنها تابوتهای سنگی وجود دارد که جنازه های مومیایی شده داریوش ، خشایارشاه و دیگر پادشاهان هخامنشی داخل آنها وجود داشته است این آرامگاهها بصورت تک تابوت و چند تابوت هستند. بدلیل وجود تابوت دربدار سنگی ، لذا نمیتوانسته جنازهها خوراک پرندگان شوند.

    • فاطمی

      در مورد هخامنشیان باید گفت که اساسا معلوم نیست آنها زرتشتی بوده اند. پس این دخمه هایی که آثاری از آنها باقی مانده، چه کسانی جنازه هایشان را در آنها می گذاشتند؟

  2. با سلام دی آیین زرتشت روش های دفن فراوانی وجود داشت گوردخمه یا دفن در دل کوه و ایجاد دریجه ای برای ورود به مقبره دخمه خمره ای که جسد رو در خمره های بزرگی میگزاشتن و سپس در خاک دفن میکرون و روش دفن معمولی در خاک و ساخت مقبره و حتی دفن در خانه چون قبل از اسلام مردم از مرده ها نمیترسیدند و روش سوزاندن جسد و دفن خاکستر او که بستگی به وصیت طرف داره که چطور دفن کنن اونو صمنا یه چیزی یگم این روش دخمه که شما مطلب گزاشتین در زمان زرتشت نبوده و در دین زرتشت نبوده بلکه در زمان ساسانیان ایجاد شد که گروه خاصی از مردم به این باور بودن که باید اینطور دفن کرد🙌

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code