خانه / سایر مطالب / مدیر سایت / لغزش ها در معرفی امام زادگان قم
سید حسن فاطمی موحد

لغزش ها در معرفی امام زادگان قم

در تاریخ ۲/۲/۱۳۹۳ با دعوت بنیاد قم پژوهی در قم، سخنانی در موضوع فوق ایراد کردم. گزارش آن جلسه در سایت بنیاد:
در جلسه این هفته بنیاد قم پژوهی مسئله لغزش ها در معرفی امام زادگان قم و همچنین عدم تطابق حقایق تاریخی و تصور عامه مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش خبرنگاران، جلسه این هفته بنیاد قم پژوهی با حضور اعضای بنیاد و سید حسن فاطمی موحد ـ محقق قم پژوه ـ با محوریت “بررسی لغزش ها در معرفی امام زادگان قم” و همچنین بررسی نقشه های هوایی قدیمی قم در مجتمع طلوع مهر برگزار شد.
در این جلسه سید حسن فاطمی موحد ضمن ارائه گزارشی از سابقه ی تحقیق خود در زمینه ی امام زادگان این شهر، سخنان خود را به بیان پاره ای اشتباهات رایج در مورد امام زادگان قم اختصاص داد.
وی یادآور شد که لغزش ها در مورد امام زاده های قم را با تفصیل بیشتر و با ارائه ی مدارک، طی مقاله ای در مجله ی “آینه پژوهش” شماره ۱۴۳ و ۱۴۴، آذر ـ اسفند ۱۳۹۲ به چاپ رسانده است و در این جلسه تنها به ذکر اهم مطالب اشاره می کند.
فاطمی موحد اظهار داشت که تنها امام زاده ی بی واسطه در قم که از اعتبار بسیار بالا برخوردار است، حضرت معصومه(س) است و هیچ مدرک معتبری در دست نیست که امامزاده بی واسطه ی دیگری در این شهر باشد.
طبق گفته ی این محقق قم پژوه، روز و ماه تولد و وفات و ورود حضرت معصومه به قم معلوم نیست. همچنین سال تولد آن حضرت نیز نامشخص است. اینکه اول ذیقعده سال ۱۷۳ق را روز تولد ایشان و روز دختر نامیده اند هیچ مدرک قابل اعتماد ندارد. تنها چیزی که مدرک معتبر دارد این است که طبق نوشته ی کتاب “تاریخ قم” (تالیف ۳۷۸ق) وی در سال ۲۰۱ق وارد قم شد و هفده روز بعد وفات یافت و در قم دفن گردید.
فاطمی موحد، پس از حضرت معصومه، به مزار معروف و منسوب به موسی مبرقع فرزند امام جواد(ع) پرداخت. او بر این باور است که در اثر مغلوط بودن بعضی نسخه های خطی کتاب “تاریخ قم”، بسیاری پنداشته اند که این مزار به موسی مبرقع تعلق دارد اما در سال ۱۳۸۵ش این کتاب از روی یکی از کهن ترین و صحیح ترین نسخه های “تاریخ قم” از سوی کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی چاپ شد. در آنجا آمده است که محمد بن موسی بن امام جواد(ع) به قم آمد و اینجا دفن گردید. البته تشویش در چاپ های قبلی “تاریخ قم” نیز مشهود است و می توان لغزش ها را تشخیص داد.
وی همچنین به استناد چاپ بهتر “تاریخ قم” اظهار داشت که زینب و ام محمد و میمونه که در جوار حضرت معصومه مدفونند در واقع خواهران محمد مبرقع و دختران موسی مبرقع هستند. پس آنان نوه های امام جوادند نه دختران او.
سید حسن فاطمی در ادامه با بررسی شجره امامزاده علی بن جعفر، این امام زاده را فرزند امام جعفر صادق(ع) ندانست؛ زیرا در کتاب “تاریخ قم” آمده است اولین سید حسینی که وارد قم شد ابوالجن حسین بود که چهار واسطه تا امام صادق(ع) دارد.
پایان بخش سخن این قم پژوه، بیان لغزش ها در مورد شازده ناصر ـ واقع در روبروی مسجد امام حسن عسکری(ع) ـ بود. وی اظهار داشت: در گذشته، این مقبره را به احمد بن اسحاق نسبت می دادند (البته نه آن شخص معروف که از جانب امام عسکری(ع) وکالت داشت) اما در دهه های اخیر به استناد “عمده الطالب” نام او به “شاهزاده ناصر” تغییر یافت. محمد حسین ناصرالشریعه (م ۱۳۳۹ش) یادآور شده که در زمان کودکی او، این مزار را به احمد بن اسحاق نسبت می دادند (مختار البلاد، ص ۱۴۲). در عصر حاج شیخ عباس قمی (م ۱۳۱۹ش) این مزار به احمد بن اسحاق معروف بوده است (منتهی الآمال، ج ۳، ص ۱۵۵۶).
ایراد مهم در مورد شاهزاده ناصر این است که متن چاپی “عمده الطالب” محل دفن را قم تعیین کرده اما صحیح ترین و کهن ترین نسخه ی خطی این کتاب که کاتب آن اهل کرمان بوده، در کتابخانه ی مسجد اعظم قم نگهداری می شود. در این نسخه ی خطی، «بم» نوشته شده نه «قم» و اکنون در شهر بم امام زاده ای به همین نام و به همان آدرسی که در “عمده الطالب” آمده، موجود است.
لازم به ذکر است که جلسات بنیاد قم پژوهی با هدف بررسی و پژوهش تاریخ قم هر هفته از ساعت ۱۸ تا ۲۰ در مجتمع طلوع مهر واقع در میدان رسالت قم برگزار می گردد.

عمده الطالب ـ قم

نسخه ی خطی عمده الطالب در کتابخانه مجلس اعظم قم که محل دفن امام زاده ناصر را بم نوشته نه قم

آتشکده های قم ـ بنیاد قم پژوهی

همچنین ببینید

آینه پژوهش

لغزش ها در تاریخ بارگاه سیدالشهدا(ع)

مقاله ای از اینجانب در مجله ی مجله آینه پژوهش، شماره ۹۶، بهمن و اسفند …

۲ نظر

  1. سلام استاد، درباره امامزاده شاه ابراهیم که در کاشیکاری مرقد وی به نقل از آقای مرعشی نسب ایشان مشخص شده تحقیقی داشته اید؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code