راه راستی بررسی و نقد باورهای زرتشتیان و باستان ستایان
یک دلیل اینکه جشن چهارشنبه سوری در ایران باستان مرسوم نبوده، این است که قبل از اسلام ایام هفته وجود نداشته بلکه ماه را تنها به سی روز تقسیم می کردند. دوستمان اردویسر اناهیتا لینک سایت استاد مرادی غیاث آبادی را در اختیار قرار داد که ایشان نشان داده قبل از اسلام نیز روزهای هفته از جمله چهارشنبه وجود داشته است. با تشکر از جناب اردویسر اناهیتا، تعدادی از دلایل از سایت “پژوهش های ایرانی” تقدیم می گردد:
اسناد نویافته، نظریه نبودن روزهای هفته در ایران باستان را با قاطعیت رد می کند:
یکم ـ در شاهنامه بیشتر از یکصد و بیست بار واژه “هفته” به کار رفته است. از آنجا که شاهنامه را برگرفته از داستان ها و متون دوران باستان می دانند، بعید است فردوسی بدون اینکه چنین مفهومی در متون باشد، تا این اندازه از آن بهره برگیرد.
دوم ـ متون مانوی، کاربرد فراگیر و گسترده روزهای هفته را تأیید می کنند. در نوشتارهای مانوی یافت شده در «تورفان» و نیز در «موگ تاگ» از روزهای یکشنبه و دوشنبه با نام های «مهر روز/ خور روز» و «ماه روز» یاد شده و این دو، روزهای روزه داری مانویان دانسته شده است. البته در متون مانوی، همراه روزهای هفته، از نام های سی گانه برای روزهای ماه نیز استفاده می شده است و همچنین می دانیم که روز دوشنبه، روز مقدس و تعطیل مانویان بوده است.
سوم ـ از روز چهارشنبه در شاهنامه نام برده شده که (شاید) اشاره ای غیر مستقیم به چهارشنبه سوری دارد:
ستاره شمر گفت بهرام را که در «چارشنبه» مزن کام را
اگر زین بپیچی گزند آیدت همه کار ناسودمند آیدت
یکی باغ بُـد در میان سپاه از این روی و زان روی بُـد رزم گاه
بشد «چارشنبه» هم از بامداد بدان باغ که امروز باشیم شاد
ببردند پر مایه گستردنی می و رود و رامشگر و خوردنی
. . .
ز جیحون (بخنجر) همی آتش افروختند زمین و هوا را همی سوختند
در دوره ساسانی همراه دیگر تحریف های بی شمار آنان از آیین و فرهنگ ایران باستان، روزهای هفته را نیز از گاهشماری خود حذف می کنند و تنها نام روزهای ماه را بکار می گیرند. البته نام های سی گانه روزهای ماه، در همه تقویم های ایرانی بکار می رفته و خاص تقویم ساسانی نبوده است.
منبع:
پژوهش های ایرانی، چارشنبه سوری
پژوهش های ایرانی، چارشنبه سوری در دو متن کهن
