خانه / اعتبار دین زرتشتی / نمادها و آیین ها / آتش / منشأ قداست آتش نزد زرتشتیان
آتش زرتشت

منشأ قداست آتش نزد زرتشتیان

به قلم مدیر سایت
چرا آتش این همه نزد زرتشتیان قداست دارد؟ آیا دلیل آن، فایده ی فراوان آتش است؟ در طبیعت، مهم تر از آتش هم یافت می شود؛ مثل اکسیژن. اگر یک ساعت اکسیژن در جهان نباشد، همه ی انسانها، حیوانات و گیاهان از بین می روند حتی آتشی باقی نخواهد ماند اما آیا آتش نیز چنین است؟
در میان این همه موجودات در طبیعت، چرا زرتشتیها به آتش این همه بها می دهند؟ ما از دین و آیینی که زرتشت آورده بی اطلاعیم و راهی برای دست یافتن به آموزه های او نداریم. بنابراین نمی دانیم آیا او هم به آتش اینگونه بها می داده یا نه. پس باید وضعیت مردم در گذشته را بررسی کنیم تا به دلیل این قداست دست یابیم.
همیشه مردم ـ از گذشته های دور تاکنون ـ بسیار به آتش نیاز داشتند و چون برای روشنایی نیز از آتش استفاده می کردند، نیاز به آن بیشتر محسوس بود. اما به دلیل اینکه تهیه ی آن برایشان دشوار بوده، آتشی را دائم روشن نگه می داشتند تا دیگران شعله ای از آن بگیرند. بعید نیست دانایان اقوام، برای روشن ماندن آتش در محلی خاص، مردم را به روشن نگه داشتن آن، تشویق می کردند و به این منظور ثوابهایی را هم برای آن برشمرده اند. البته چنین ثوابهایی در آن زمان، کاملا معقول و منطقی بوده چون نیازی مهم از مردم برطرف می شده است.
شبیه آن را در میان مسلمانان عوام و کم دانش نیز می توان یافت. زمانی که برق نبود، از شمع و مانند آن استفاده می کردند. آن زمان روشن کردن شمع در اماکن عمومی مثل امامزاده ها کاری پسندیده و دارای ثواب بود و حتی برای روشن کردن شمع نذر می کردند و این کار آنها مورد تأیید علمای دین بوده است. چنین ثوابهایی در آن زمان، کاملا معقول و منطقی بوده چون نیاز مردم برطرف می شده است.
کم کم مردم خیال کردند، خود روشن کردن شمع، قداست دارد و الآن برای برطرف شدن حاجاتشان، زیر نور لامپ و زیر نور خورشید، شمع روشن می کنند و گاه در کنار آن دعا می خوانند حال آنکه امروزه روشن کردن شمع، کاری بیهوده است و ثوابی ندارد و حتی می توان این کار را اسراف دانست.
چه بسا قضیه‌ی آتش در میان زرتشتیان همان داستان شمع را دارد. همانگونه که در این زمان اهمیت دادن به روشن کردن شمع ربطی به اسلام ندارد، بعید نیست قداست آتش نیز ربطی به دین اصلی زرتشت نداشته باشد. لذا قداست آتش را در میان اقوام کهن دیگر غیر از زرتشتیان نیز می بینیم.
تدوین: مهر ۱۳۸۹

همچنین ببینید

تفاوت کعبه و آتش / هدف هیچ مسلمانی در نماز تعظیم و تقدیس کعبه نیست

برگرفته از قلم شهید مطهری مقایسه ی تقدیس آتش با نماز به سمت کعبه، مقایسه …

۲۷ نظر

  1. درست فرمودید در این زمان دیگر نیازی به روشن نگه داشتن آتش نیست ولی چون سنت شده و مقدس نیز دانسته شده لذا زرتشتیان آنرا روشن نگه میدارند. مثل روشن کردن شمع که بیان کردید ویا مثل نماز وحشت خواندن مسلمانان در هنگام خورشیدگرفتگی با اینکه میدانیم پدیده خورشیدگرفتگی باعث هیچ اتفاق بدی نمیشود و یا وضو گرفتن قبل از نماز (عربها مردم کثیفی بودند و بهداشت را رعایت نمیکردند پیامبر بهداشت را رعایت میکرد لذا جهت بهداشتی کردن عربها به آنان گفت روزی سه بار وضو بگیرید و آنرا وظیفه دینی برشمردکه عربها حتما اجرا کنند. ولی در حال حاضر انسانهایی که بهداشت را رعایت میکنند نیز قبل از نماز وضو میگیرند.

    • مدیر سایت

      روشن کردن شمع امروزه مطلوب نیست. نمازی که موقع خورشید گرفتگی خوانده می شود نماز آیات است نه نماز وحشت و در هیچ بخش از این نماز، اشاره به وحشت نداره. وضو گرفتن صرفا برای تمیزی نیست و الا چه لزومی داشت گفته شود که اول دست راست شسته بشه بعد دست چپ یا اینکه اگر کسی از حمام آمده و خواست نماز بخونه جرا باید باز هم وضو بگیره؟

  2. بدلیل آنکه بعضیها ممکن بوددر هنگام شستن دست و صورت سهل انگاری کنند و خوب نشویند( گربه شور کنند) لذا پیامبر برای آن ترتیب و قوانین وضع کرد. برای غسل هم همینطور. اگر دقت کرده باشید اسلام گفته حتی یک نقطه نباید خشک بماند. این تاکید و دقت بر رعایت بهداشت کامل است.

    • مدیر سایت

      این هم شاید یک حکمت باشه اما فقط تمیزی حکمت غسل و وضو نیست. گفتم که اگر فقط برای رعایت بهداشت بود، کسی که خیلی خوب خود را شسته نیازی به غسل نداشت و ترتیب بی معنا بود

  3. این وظیفه علمای دین است که قوانین و مقررات دین را به روز کنند. متاسفانه تعدادی از آنها به روز نیستند و در ۱۴۰۰ سال پیش زندگی میکنند تعدادی هم که به روز هستند از ترس گروه اول، جرات نمیکنند اظهار نظر کنند 

    • مدیر سایت

      اگر قرار باشه علمای هردین هرچند وقت یکبار تغلیمات دینی را عوض کنند، پس از مدتی چیزی از آن دین باقی نمی مونه و نمی توان خود را پیرو پیامبر آن دین دانست. در اسلام چنین چیزی نداریم بلکه آنچه هست تفاوت اساسی با این حرف شما داره. اسلام این اجازه را به ولی فقیه داده که هرگاه دید در جامعه شرایطی پیش آمده که اجرای حکمی به مصلحت نیست (مثل سنگسار) بطور موقت ازاجرای آن ممانعت می کنه نه اینکه دستور اسلامو عوض کنه

  4. با توجه به اینکه با گذشت زمان انسانها از نظر فکری پیشرفته تر میشوند و متمدنتر، لذا اگر مسلمانان بخواهند احکام اسلام مثل سنگسار و قطع دست را اجرا کنند، آبرویی نزد جهانیان برای اسلام و مسلمین باقی نخواهد ماند.

    • مدیر سایت

      همه ی احکام اسلام اینطور نیست. تعدادشان خیلی اندکه و ولی فقیه پیش بینی شده جهت جلوگیری از اجرای بعضی احکام

    • سیاوش امیرشاهی

      اگر حکم سنگسار با اون شرایطی که داره اجرا بشه دیگه هیچ زنی زنا نمیکنه و هیچ حرومزاده ای تو جامعه چرت و پرت نمیگه. اون وقت آبروی جامعه اسلامی بیشتر حفظ میشه !
      اگه حکم قطه دست برای دزد اجرا بشه دیگه هیچ کی دزدی نمیکنه (حتی از روی ترس هم که شده) اون وقت دیگه کسی حروم خوری نمیکنه تا بچه هاش راه برن مزخرف بار ملت کنن !
      احکام اسلامی جامعه رو پاک بار میاره. مشکلات امروز جامعه به خاطر اینه که احکام اسلام اجرا نمیشه

    • سیاوش امیرشاهی

      ضمناً پیمان خان
      این پیشرفته شدن انسانها یعنی چی ؟؟؟
      اینکه انسان داره هر روز برهنه تر میشه و بیشتر به حیوانات شبیه میشه یعنی پیشرفت در عقلانیت ؟؟؟؟
      اینکه دنیا داره به سمت “جنگل شدن” پیش میره یعنی پیشرفت عقلانیت ؟؟؟؟
      نژادپرستی و آریایی گرایی که انسان رو مثل اسب بر اساس نژادش تقسیم میکنه یعنی عقلانیت جامعه امروزی بشر ؟؟؟؟

  5. بسم الله الرحمن الرحیم
    سلام
    پیمان نوشته
    اگر مسلمانان بخواهند احکام اسلام مثل سنگسار و قطع دست را اجرا کنند، آبرویی نزد جهانیان برای اسلام و مسلمین باقی نخواهد ماند.

    دوست من
    اگر به کتابهای یهود ومسیح نظری بندازید چنان درباره سنگسار و احکام اون مطلب نوشته که اصلا قابل قیاس با اسلام نیست
    حال باید پرسید آبروی چه کسی خواهد رفت ؟کسانی که به احکام دینشون عمل نمی کنند یا اونها که عمل می کنند؟

  6. حامدجان: اگر یهودیان و مسیحیان و یا پیروان هر مذهبی نیز به احکام سنگسار و قطع دست و یا هر حکم غیر انسانی دیگر عمل کنند از طرف جامعه جهانی و انسانهای روشنفکر محکومند و آبرویی برای آنها باقی نخواهد ماند.

  7. اردویسر اناهیتا

    دقیقا همین طور هست و من کاملا با این دیدگاه شما در مورد منشا اتش موافقم ، در افسانه های ایرانی کاشف اتش هوشنگ بود که با این اکتشاف کمک شایان توجهی به شکل گیری تمدن جهان باستان کرد ، معمولا نیاز ها و مهم ترین های زندگی بشر بعد ها بین عوام و بیسوادان شکل ماوراطبیعه و الهی میگیرد …

  8. جناب امیرشاهی: باید حکومت بررسی کند که مشکل آدم دزد چیست که دست به دزدی میزند. مغمولا نیاز باعث دزدی میشود.شخص دزد یا بیکار است یا درآمدش کفاف خانواده اش را نمیکند لذا باید برای شخص دزد شغل ایجاد کرد نه اینکه دست او را قطع کرد. با قطع کردن دست: ۱- آن شخص اگر بخواهد کار کند با یک دست نمیتواند کار کند ویا کسی به او کار نمیدهد۲- با معلول شدن پدر(دزد) درآمد خانواده که از راه دزدی بوده قطع شده لذا جهت نیاز به درآمد ممکن است یکی از فرزندان راه پدر را ادامه دهد۳- همسر و بچه هایش و برادر و خواهرانش بدلیل آبروریزی قطع دست شدیدا آسیب میبینند و ممکن است عقده ای شده و افسرده. لذا انسانهای مثبتی برای جامعه نخواهند بود ۴- با قطع دست خانواده ای را نابود میکنیم ولی با ایجاد شغل و درآمدبرای دزد، نه تنها به به دزد و خانواده اش آسیبی نرساندیم بلکه مشکل دزدی را نیز حل کردیم

    • مدیر سایت

      دست دزدی که از روی نیاز دزدی کرده قطع نمیشه. در قانون مجازات اسلامی شانزده شرط برای قطع دست دزد ذکر شده

    • سیاوش امیرشاهی

      سلام پیمان جان، فقه اسلامی نیز دقیقاً همین را گفته است که باید بررسی کنیم که مشکل آدم دزد چیست که دست به دزدی میزند.
      در وسائل الشیعه (تألیف شیخ حر عاملى)، که مجموعی از کتب اربعه و مرجع رسمی فقه شیعه است، چاپ مؤسسه آل البیت قم، ج ۲۸ ص ۲۴۱-۳۰۷ همین آمده است که حاکم شرع باید بررسی کند که دزد چرا دزدی کرده است ؟ ۱۷۶ روایت از پیامبر و امامان (علیهم السلام) در شرایط و جزئیات این مسئله آمده است. مثلاً اگر دزد از روی گرسنگی دزدی کند، دستش قطع نمیشود.
      ضمناً اگر قرار باشد با مجازات دزد، اعضای خانواده اش عقده ای شوند یا راه او را ادامه دهند، در این صورت نباید هیچ کس را مجازات کند. حتی مجازات زندان هم میتواند برای خانواده ی زندانی مشکلاتی ایجاد کند.
      ایجاد شغل هم وظیفه ی دولت است. بله. اما کسانی که دزدی میکنند نمیتوانند بروند کار کنند ؟؟؟؟ این همه افراد سخت کار میکنند و کار سخت (و شرافتمندانه) میکنند اما دزدی نمیکنند.

      • مدیر سایت

        باید به رونق اقتصادی و مجازات تبهکاران و کارفرهنگی، همزمان توجه کرد. اگر روزی برسد که بخاطر امور دیگر ، مجرمان مجازات نشوند سنگ روی سنگ بند نمی شه

  9. بسم الله الرحمن الرحیم
    سلام
    پیمان نوشتی
    اگر یهودیان و مسیحیان و یا پیروان هر مذهبی نیز به احکام سنگسار و قطع دست و یا هر حکم غیر انسانی دیگر عمل کنند از طرف جامعه جهانی و انسانهای روشنفکر محکومند و آبرویی برای آنها باقی نخواهد ماند.

    دوست من
    اینها احکام الهی است.روشنفکری که درمقابل حکم خدا بایستد کوته فکر است
    با این دیدگاه مجازات فرد زناکار و همجنس گرا نیز نباید صورت بگیرید چون مجازات آنها غیر انسانی است؟

  10. من با مجازات مخالف نیستم ولی شدت آن باید متناسب با مقدار دزدی باشد. در ضمن جناب حامد سری به دادگستریها بزنید ببینید چقدر زناکار و دزد در جامعه وجود دارد آدمهایی هستند که شغلشان دزدی است و بارها دستگیر شدند پس چرا این زناکاران و دزدان سنگسار و فطع دست نمیشن؟ چرا دزدهای چند میلیاردی قطع دست نمیشن؟ مطمئن باش اگر بخوان حکم خدا را عملی کنند آمار سر به فلک میکشد و آنگاه سروصدا بالا میگیره

    • مدیر سایت

      قبلا هم گفتم که شرایط برای قطع دست در فقه شیعه دشواره در حدی که می توان گفت در حد ترسانک هست و خیلی کم منجر به قطع دست میشه و نیز گفتم که اسلام ولی فقیه را پیش بینی کرده تا اگر شرایط زمانی بگونه ای خاص شد، احکام بطور موقت اجرا نشوند و چه بسا الان ولی فقیه جلو اجرای آن را گرفته باشه و این همان حکم اسلامه

  11. بسم الله الرحمن الرحیم
    سلام
    پیمان جان نوشتی
    مطمئن باش اگر بخوان حکم خدا را عملی کنند آمار سر به فلک میکشد و آنگاه سروصدا بالا میگیره

    دوست من
    قصاص و سنگسار و احکام دزدی و….. همه تعطیل شن؟
    بزرگوار آیا میدونی در برخی از همون ایالت های امریکا اعدام وجود داره(با آمپول هوا )؟
    آیا میدانی چین یکی از بزرگترین کشورهای اعدام کننده در جهان می باشد؟(مخصوصا مفسد اقتصادی رو اعدام می کنند)
    در پنجاه و هشت کشور جهان مجازات اعدام اعمال می ‌شود.
    پس ایران تنها نیست….پس چرا این حقوق بشر سازمان ملل به امریکا و چین و بلاروس و…. گیر نمیده؟

  12. قال رسول الله أمرت أن أقاتل الناس حتى یقولوا لا إله إلا الله فمن قالها
    فقد عصم منی ماله ونفسه (صحیح بخاری ج ۲ حدیث ۱۳۳۵ و صحیح
    مسلم ۵۳/۱
     

     رسول الله گفت من مامور شده ام که با مردم بجنگم تا بگویند لا اله الا الله

     

    پس کسیکه آنرا گفت مال و جانش را از دست من نجات داده است.

     

  13. متن خوبی بود . چه اشکالی دارد که انسانها نمادها یا افریده های خداوند رو گرامی بدارند ، کلمه آذر به وفور در متون کهن ایرانی و حتی در بسیاری از اسامی باستانی هست و این نشان از قدرت و نفوذ بی اندازه این عنصر در بین ایرانیان داشته است.
    چون هوا ، آب باد و خاک در ایران بفور وجود داشته در عین گرامی داشته شدن به اندازه آتشی که بسیاری از چیزها و وسایل و ابزارالات جنگی و غیرجنگی رو با ان تهیه میکردند در پزشکی ان زمان کاربرد ویژه داشته و کمیاب تر بوده و تهیه ان مشکلتر و پایداری ان کم دوامتر ، نماد نشده است واین بدلیل کم اهمیت تر بودن انها نبوده که بدلیل فراوانی و در دسترسی بیشتر انها در محدوده امپراطوری ایران نسبت به آتش بوده است .
    نور در تمام ادیان نشانه غلبه بر تاریکی است و از نظر طبیعی هم همین گونه است . در متنی منتسب به زرتشت ع است که :
    تمام تاریکیهای جهان نمی توانند بر نور شمعی کوچک غلبه کنند
    آتش مظهر نور و زدودن تاریکی و کثیفی است و طبیعی است که از جایگاهی ویژه در فرهنگ ایران برخوردار باشد و چرا چنین نباشد!

  14. به نظرم مقدّس شمردن آتش از آنجا آغاز شده که انسانهایی ابلیس و دیگر شیاطین جنّی را به سروری گرفتند و بندگی کردند؛ بنابراین آتش که مایه خلقت جن و جن های کافر(شیاطین)است را مقدّس شمردند
    خداوند متعال در سوره(صآد)قرآن؛گفته ی ابلیس را نقل کرده:
    قَالَ أَنَا خَیْرٌ مِّنْهُ ۖ خَلَقْتَنِی مِن نَّارٍ وَ خَلَقْتَهُ مِن طِینٍ ﴿٧۶﴾
    (ابلیس)گفت: من از او بهترم، مرا از آتش خلق کردی و او(آدم)را از گل خلق کردی
    اگر زرتشت را پیغمبر خداوند بدانیم؛ زرتشتی گری از آنجا که منحرف شده تبدیل به شیطان پرستی شده؛ همانطور که ایزدان را حتّی در نمازهایشان ستایش(و در واقع پرستش)میکنند؛آن ایزادن که شکل و صفاتشان همچون شیاطین جن است برای مثال ایزد بهرام که همچون گراز است و شاخدار است و پرواز میکند

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code