خانه / شخصیت ها / اسلام شناسان / زرینکوب / ادیان غیرزرتشتی در عصر ساسانیان

ادیان غیرزرتشتی در عصر ساسانیان

به قلم عبدالحسین زرین کوب
برخی پیروی از دین زرتشتی را به این دلیل ترجیح می دهند که دین آبا و اجدادی ایرانی ها بوده است. به فرض که چنین ملاکی درست باشد ـ که نیست ـ همه ی ایرانی ها زرتشتی نبوده اند.
دکتر عبدالحسین زرینکوب پیروان غیر دین زرتشتی در ایران و در عصر ساسانی را برشمرده است. وی در کتاب تاریخ ایران بعد از اسلام، صفحه ۱۶۸ ـ ۱۸۲ ادیان گوناگون در ایران را توضیح داده است. بخشی از عبارات او را گزینش کردیم:

«بعضی از ادیان “انیران” در این زمان (زمان ساسانیان) در سرزمین ایران رواج داشت. از آن جمله بود در مشرق آیین بودا و در مغرب آیین عیسی. غیر از اینها منداییان در جنوب بین النهرین و یهود نیز در غالب شهرها سر می کردند و بدین گونه افکار و ادیان مختلف در قلمرو ساسانیان دائم در حال تعارض بودند.

(بودائیان)
آئین بودا حتی پیش از اشکانیان در حدود بلخ انتشار یافته بود… در دوره ی ساسانی نیز آیین بودا در همین حدود انتشار داشت… مقارن پایان عهد ساسانیان، آیین بودا در دو طرف رود آموی قوت و نفوذ تمام داشت…

(مسیحیان)
آئین عیسی نیز از عهد اشکانیان در ایران انتشار داشت. در عهد ساسانیان بعد از گرایش قسطنطین به دیانت عیسی، شاپور دوم عیسویان ایران را همواره بمثابه کسانی تلقی می کرد که در هر خطر احتمالی جانب دشمن را خواهند گرفت و به یاری روم خواهند خاست. وی به سبب همین بدگمانی، نومسیحیان بین النهرین را با خشونت قلع و قمع کرد… در پایان روزگار ساسانیان که در آتشگاه و دربار همه جا ضعف و فتور پدید آمده بود آیین عیسی در ایران روز بروز نفوذ بیشتر می یافت و می توان پنداشت که اگر اسلام به ایران نیامده بود شاید چلیپا خود اندک اندک آتشگاه را مغلوب می کرد.

(منداییان)
منداییان یا مغتسله (پیروان حضرت یحیی) که اجداد صبیهای امروز خوزستان و عراق بوده اند در عهد ساسانیان نیز در همان نواحی زندگی می کردند. این جماعت که چیزی از عقاید گنوسیه را به این حدود آوردند منشأ ظهور مانویت هم شدند…

(یهودیان)
در دوره ی ساسانی یهود نیز در بلاد مختلف ایران فراوان بوده اند و گویا تورات هم ـ اما نه به سعی یهود بلکه به اهتمام عیسویان ـ به زبان ایرانی ترجمه شده بود. درین دوره، یهود ایران در کار تجارت خویش آزاد بوده اند و در بلاد مهم کنیسه و حتی مدرسه نیز داشته اند…

(مانویان)
از آیینهایی که پیروان آنها بشدت منفور و مطرود بودند، آیین مانی با آنکه از جانب موبدان “خطا” و “فریب” شناخته می شد هنوز به عنوان زندقه و ارتداد در گوشه و کنار مملکت ساسانی پیروان داشت… این “زندقه ی عظیم” همچنان در شرق و غرب قلمرو ساسانیان راه خود را می گشود و پیش می رفت…

(مزدکیان)
آیین مزدک در طی سلطنت قباد رفته رفته توسعه یافت…
عاقبت حکم قتل مزدک و تمام رؤساء مزدکیان صادر شد. همه برگزیدگان آیین مزدک هلاک، و به روایتی زنده به گور شدند و بعد، کار به قتل عام باقی رسید (۵۲۹ میلادی). بدین گونه با خشونتی تمام، دیر یا زود مزدک و پیروانش عرضه هلاک شدند. با آغاز سلطنت و افزایش قدرت خسرو، مزدکیه حکم فرقه یی سرّی یافت و هرچند بکلی از بین نرفت اما به اصطلاح امروز “زیرزمینی” شد. با این همه همچنان دوام داشت و در قرنهای اول اسلامی نیز چندین بار فرصت خودنمایی یافت.»

سؤال:
با توجه به اینکه ادیان گوناگون در ایران رواج داشته، اگر بخواهیم پیرو دین اجداد خود باشیم، چرا پیرو زرتشت؟!

شناسنامه تاریخ ایران بعد از اسلام

تدوین: مرداد ۱۳۹۶

۱۹۹۰

همچنین ببینید

امام علی(ع)

امام علی(ع) و فرق نگذاشتن میان عرب و ایرانی

به قلم مدیر سایت یک) روزی عده ای از موالی (ایرانیان) نزد امام علی(ع) از عربها شکایت …

۵ نظر

  1. شما چرا مُدام خودتان را به کوچه علی چپ میزنید ؟
    در عصر قدیم مرزبندی بین سرزمینها وجود نداشت ،
    اقوام بدلایل قحطی و یا فشارهای عقیدتی کوچ میکردند و یا تحت تأثیر مبلغین مذهبی
    فرقه های گوناگون در تمام منطقه خاورمیانه ( بین النهرین ) از دینی به دین دیگر گرایش پیدا میکردند .
    مگر اقوام مسیحی و یهودی و حنفیان قرنها در عربستان و صدر اسلام نمیزیسته اند ؟
    پس چرا خودتان به دین آبا اجدادتیان چسبیده اید ؟ چرا اسلام ؟؟
    چون اسلام کاملترست ؟

    • مدیر سایت

      از کجا میگید غیر زرتشتیان در ایران از کوچکنندگان بوده اند؟

      به اسلام چسبیدن ما بخاطر این نیست که دین آبا و اجدادی است

  2. کوچ یهودیان به سرزمینهای دیگر که ناشی از اذیت و آزار مسیحیان بود ،
    و همچنین به ایران که از سیروس (کوروش) بعنوان ناجی یهودیان بابل یاد میکردند .
    و رشد سریع مسیحیت بدلیل بقدرت گرفتن کلیسا و کنستانتینهای رومی و تبلیغ آن در تمام منطقه
    زرتشتیان هم که در زمان سرکوب و خفقان صفویان بالجبار به کوچ و فرار به هندوستان پناه بردند …

  3. سلام .
    اگر اسلام آوردن شما جناب فاطمی آبا و اجدادی آن برای شما نبوده است پس لطف کنید پیشوند سید را از ابتدای نام شریفتون حذف کنید تا ما بتونیم باور کنیم شما از روی یقین مسلمان شده اید.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code