خانه / خداشناسی / ثنویت / توحید زرتشتیان؟

توحید زرتشتیان؟

به قلم شهید مطهری

زرتشت یک موحد بود
مدعى نیستیم که دین زردشت حتماً از اصل، یک دین ثنوى بوده است و بنابراین زردشت که قطعاً مدعى پیامبرى است کاذب بوده است؛ خیر، ما چنین ادعایى نداریم. مسلمانان از صدر اول غالباً با زردشتیان به روش «اهل کتاب» عمل کرده اند؛ یعنى مدعى بوده اند که این آیین در اصل و ریشه یک دین توحیدى و آسمانى بوده است و در ادوار بعد، همچنانکه مسیحیت منحرف شد و به تثلیث گرایید آیین زردشتى به ثنویت گرایید. به همین جهت شخص زردشت نزد ما محترم است. آنچه مورد ادعاى ماست این است که دین زردشتى مقارن ظهور اسلام صددرصد ثنوى بوده و به هیچ وجه با آیین توحید سازگار نبوده است و این روش تا نیم قرن اخیر ادامه داشته است. (ص ۲۰۱)

 ثنویت در دوره اسلامی
در دوره اسلامى، زردشتیان عقاید ثنوى خویش را آزادانه اظهار مى کرده و از آن دفاع مى کرده اند و با ائمه اطهار(ع) و همچنین با علما و متکلمین اسلامى صریحاً در این باره بحث و جدال مى کرده اند. در کتب حدیثى شیعه از قبیل توحید صدوق، احتجاج طبرسى، عیون اخبارالرضا و بحارالانوار این بحث و جدال ها نقل شده است، و این خود مى رساند که زردشتیان در دوره ساسانى ثنوى بوده اند و همان عقیده را در دوره اسلامى حفظ کرده و از آن دفاع مى کرده اند. (ص ۲۳۷)

توحید در عبادت
آنچه در مورد زردشت محقق است این است که به توحید در عبادت دعوت مى کرده است. اهورامزدا که از نظر شخص زردشت نام خداى نادیده خالق جهان و انسان است، تنها موجودى است که شایسته پرستش است. زردشت که رسماً خود را مبعوث از جانب اهورامزدا مى خوانده است مردم را از پرستش دیوها که معمول آن زمان بوده است نهى مى کرده است. (ص ۲۲۴)

توحید ذاتی نه افعالی
معمولًا بحث در اینکه آیین زردشت توحیدى است یا ثنوى، مبتنى بر این قرار داده مى شود که آیا زردشت اهورامزدا را آفریننده اهریمن مى داند و اهریمن را آفریده او، و یا آنکه اهریمن را قدیم و ازلى و در عرض اهورامزدا مى داند؟ و چنین فرض کرده اند که اگر ثابت شود که از نظر زردشت اهریمن آفریده اهورامزداست، مطلب تمام است و آیین زردشت آیین توحیدى است.
این مطلب از نظر توحید ذاتى صحیح است ولى از نظر توحید افعالى صحیح نیست، زیرا آنچه معلوم است این است که بنا بر آثار موجود و از آن جمله گاتها، چیزى که اندیشه زردشت را مانند سایر آریاییهاى قدیم سخت به خود مشغول داشته است وجود بدیهاست. از نظر زردشت، جهان موجود بر خلاف نظم معقولى است که بایست باشد؛ یک سلسله حقایق موجودند که «شر» و پلیدند و موجوداتى مقدس از قبیل اهورامزدا و یا «سپنت مئنیو» اعظم و اجل از این هستند که خلقت این شرور به آنها نسبت داده شود، پس باید موجود دیگرى فرض کرد که ذاتاً خبیث است و آفرینش اشیاء بد منتسب به اوست.
با این طرز تفکر، خواه اهریمن مخلوق اهورامزدا باشد و خواه نباشد، اساس توحید متزلزل است. (ص ۲۲۹)

توحید ذاتی نه افعالی به عبارتی دیگر
اساساً ریشه ثنویت این است که بشر اشیاء را دو نوع تشخیص داده است: نوع خوب و نوع بد. براى خوبها یک مبدأ و یک ریشه قائل شده است و براى بدها مبدأ و ریشه دیگر. فاعل خیر را که داراى عالیترین صفات و کمالات مى شمرده برتر و منزه تر از این مى دانسته که در کار موجودات موذیه و ضارّه دخالت داشته باشد.
ازاین رو مخلوق بودن آنها را به وسیله اینچنین مبدئى انکار مى کرده و ناچار مبدأ دیگرى که شر محض است فرض مى کرده است؛ یعنى انکار امکان مخلوق بودن شرور به وسیله خداوند منجر به فرض مبدئى دیگر در عرض خداوند شده است.
اما اگر فرض کنیم که آن مبدأ دیگر که خالق شرور است در عرض خداوند نیست بلکه مخلوق خداوند است، هر چند وجود یک اصل قدیم قائم بالذات را در برابر خداوند انکار کرده ایم اما اصل مطلب یعنى انکار انتساب خلقت برخى موجودات که شرور نامیده مى شوند سر جاى خود باقى است. به عبارت دیگر، براى خداوند شریکى در مرتبه ذات قائل نشده ایم ولى یکى از مخلوقات او را شریک او در خالقیت قرار داده ایم. (ص ۲۳۰)

تفاوت شیطان و اهریمن
ممکن است برخى  خیال کنند که اهریمن در کیش زردشتى با شیطان در دین اسلام فرقى ندارد؛ یعنى اگر اهریمن را مخلوق اهورامزدا بدانیم مساوى مى شود با شیطان که از نظر اسلام مخلوق خدا و عامل بدیهاست.
ولى این طور نیست. شیطان از نظر اسلام نقشى در آفرینش اشیاء ندارد. در اسلام خلقت هیچ چیزى به شیطان نسبت داده نمى شود. در اسلام اصلًا چنین اندیشه اى وجود ندارد که در نظام خلقت، موجودات نامطلوبى هست و مى بایست نباشد و چون هست پس از یک موجود پلید ناشى شده است. از نظر اسلام همه اشیاء با دست قدرت خداوند به وجود آمده است و هرچه آفریده خوب و نیک آفریده است: «الَّذى احْسَنَ کُلَّ شَىْءٍ خَلَقَهُ». (ص ۲۳۳ ـ۲۳۴)

تفاوت آتش و کعبه
مقایسه تقدیس آتش با توجه حین نماز به سمت کعبه، مقایسه غلطى است. هیچ مسلمانى هر چند عامى باشد، آنگاه که به سوى کعبه براى نماز مى ایستد در خاطرش خطور نمى کند که مى خواهد با این عمل کعبه را تعظیم و تکریم و تقدیس کند. اسلام که کعبه را قبله نماز قرار داده به این معنى نیست که مردم در حین نماز کعبه را تقدیس کنند و لهذا در ذهن هیچ مسلمانى تقدیس کعبه خطور نمى کند. از این جهت درست مثل این است که به مسلمانان مى گفتند هنگام نماز همه رو به نقطه جنوب بایستید که مفهومى جز این که در حین عبادت همه وضع واحدى داشته باشند ندارد. (ص ۲۵۰ ـ ۲۵۱)

ثنویت زرتشتیان
بدون شک زردشتیان مقارن ظهور اسلام و همچنین مانویان و مزدکیان ثنوى بوده اند و این ثنویت را در دوره هاى بعد از طلوع اسلام نیز حفظ کردند و در دوره اسلام با علماى مسلمین در این زمینه مباحثه مى کردند و از آن دفاع مى نمودند. تنها در نیم قرن اخیر است که زردشتیان دعوى توحید دارند و گذشته خود را یکباره انکار مى کنند.
البته از نظر ما جاى خوشوقتى است که زردشتیان خرافات ثنوى را یکباره کنار بگذارند و خداى یکتا را بپرستند، ولى لازمه خداپرستى التزام به راستى و درستى و دور افکندن تعصبات است. علیهذا شایسته نیست مردمى که دعوى خداپرستى دارند، تاریخ گذشته خود را بر خلاف آنچه بوده است جلوه دهند. (ص ۲۰۱)

منبع: خدمات متقابل اسلام و ایران، شهید مرتضی مطهری، تهران، انتشارات صدرا، چاپ شانزدهم، ۱۳۷۰

همچنین ببینید

از نظر اوستا اهریمن آفریننده است (۱) / ثنویت زرتشتیان

به قلم مدیر سایت برخی می پندارند که اهریمن از نظر زرتشتی ها همان شیطان …

۲۶ نظر

  1. با سلام بازدید از سایتهای فیلتر چه قدر جرم دارد ؟

    یعنی آدم سایت فیلتری را فقط ببیند؟

    بدون اینکه در آن نظری بگذارد؟

    لطفا قوانین جرایم رایانه ای را توضیح دهید

     

  2. البته منظورم سایتی نیست که وابسته به جریان خاصی باشد

    بلکه سایتی که خبری است ویا علمی است ولی فیلتر است

  3. سلام اگر کسی بیاید در این وبسایت به نفع زرتشتیت نظر بگذارد

    شما ای پی ای اون شخص رو یادداشت میکنید؟

    واون شخص اگر مسلمان بوده باشد

    رو به جرم ارتداد تحویل دستگاه قضایی میدهید؟

    • مدیر سایت

      شما یا ساده ای یا خود را به سادگی زدی که این سوالو از من می پرسی. اگر چنین کنم بشما مخصوصا در مقابل دیگران، جواب مثبت نمی دم.

  4. اصلا یک مسلمونی که زرتشتی شده چطور باید جرئت کند وبیاید به نفع زرتشتیت نظر بگذارد؟

    شاید اصلا این سایت تله باشد ؟

     

  5. سلام البته من مسلمان هستم وشیعه دوازده امامی هم هستم

    و به وبسایت شما هم اعتماد دارم

    فقط میخواهم شما دلایلی بیاورید که مسلمانی که رفته زرتشتی شده

    جرئت کند حرف بزند

     

    • مدیر سایت

      راهی برای اثبات اینکه اینجا تله نیست ندارم. دوستانی مثل آناهید که مدت زیاده بامن بحث میکنند باید توضیح بدهند

  6. سیاوش امیرشاهی

    استفاده از فیلترشکن و vpn و… قانوناً ممنوع است (اگر ضرورتی توش باشه حرام نیست). اما مجازات ندارد. الان اقای ظریف وزیر امور خارجه (میرزا محمدجواد خان ظریف الدوله) خودشون فیس‌بوکباز هستن. حسن روحانی (رییس المذاکرین) هم توییترباز هست. آفای فاطمی نظر رو حذف نکنید! رییس جمهور این مملکت خیلی انتقاد پذیر هستن. و مطمئناً از انتقادات ما خوشحال میشن.

  7. سوال گرامی.به نظر بنده اصولا اظهار نظر وتبادل دیدگاه در سایتها و وبلاگهاجرم محسوب نمیشود!البته به شرطی که به «مقامات بالا »توهینی نشود!این قانون کلی کنونی کشور است.درباره خودم هم باید بگوییم که من در این سایت از دین زرتشت دفاع کردم و خواهم کرد،اما به صورت اصولی این امر هم شاید بوی ارتداد بدهد ولی به خاطر فرزند شهید بودنم بر من شایدترحمی صورت گیرد!!!!!شما هم مودبانه دیدگاهای خود را بیان کنید و نترسید!قاعدتا هرکس دیدگاهش برای خودش محترم است.سپاس

  8. شما خودتان ایا به سایتهای فیلتر میروید ؟

     

  9. من در تاکسی با دختر خانمی نوزرتشتی برخورد کردم گفتم بیاید تو وبسایت شما نظر بدهد

    او گفت که اگر بیاید شما ای پی ای او را یادداشت میکنید وبه عنوان مرتد ومبلغ زرتشتی به

    قوه قضائیه میدهید

    گفت والا میتوانست با گذاشتن ۱۰ نظر حقانیت دین زرتشت رو بر اساس نظر خودش اثبات کند

    البته من مسلمان هستم

    • مدیر سایت

      هرکس از جهت درج آی پی نگرانی داشته باشه می تونه از طریق کافی نت وارد سایت بشه یا با فیلترشکن تا آی پی اصلی او در اینجا نمایان نشه

    • موبدیار محترم مهران غیبی که انصافاً باسوادترین موبد ایران هستند، نه با ۱۰ کامنت بلکه با ۱۰۰ کامنت هم نتوانست حقانیت دین زرتشتی را اثبات کند. آخر هم به دلیل کمبود وقت از وبلاگ رفتند و ما هم برایشان آرزوی سلامتی میکنیم. دین زرتشتی هرچند محترم است، ولی کارش از ۱۰ کامنت و ۱۰۰ کامنت و ۱۰۰۰ کامنت گذشته است.

    • جناب سوال اگر مجوسی زده ها و کوروش پرستان و امثالهم به حرف شیخ الرییس ابن سینا توجه بکنن که میگه (الوهم نصف الداء) و مرض و ناخوشی خودشون رو بشناسن و سریع درپی درمان باشن دیگه از این حرفا نمیزنن

      کاشکی شما میگفتین واقعا فقط با ۱۰ نظر میشه ؟؟ حالا مثلا با ۹تا با ۱۱تا با ۱۲ تا حقانیت ثابت نمیشه ؟؟ کلا کیلویی کار میکنن اینا با ۱۰ نظر نه بیشتر نه کمتر !!! خدا شفا بده

  10. ضمناً آقای فاطمی در جریان هستند که هر روز چندین فحش آبدار و خشکبار، حاوی کلمات رکیک نثار خواهر، مادر و همسر گرامی ما میشود. اگر قرار بود IP تحویل بچه های بالا بدیم که الان کسی جرئت نداشت به خونواده ما فحش بده. اینهایی که فحش میدن از مشکلات حاد روانی رنج میبرن، ما هم حاضریم در راه رسیدن این افراد به آرامش، فحش بشنویم. اصلاً فلسفه وجودی ما اینه که فحش بشنویم. چه کنیم ؟ مجبوریم این عزیزان "اسمشو نَبَر"ها رو تحمل کنیم. ناسلامتی همه ما از نژاد پاک و خالص عاریایی هستیم. و چون ورود به جهنم بر هر عاریایی حرام هست، در بهشت هم باید همدیگر رو تحمل کنیم.

  11. آقای سیاوش امیرشاهی اگر شما فحش می شنوید برای اینه که مودب نیستید. همش با کنایه و مسخره کردن طرف مقابلتون بحث می کنید. حتی رییس جمهور را هم مسخره می کنید. نمی دونم چطور انتظار احترام دارید؟؟؟؟؟ کمی هم ادب و شیوه بحث را از آقای فاطمی یاد بگیرید چون از مسخره بازیهایتان خسته شده ایم.

    • مدیر سایت

      در زمان های گذشته آقای امیرشاهی حدود دو سال گرایش به زرتشتی ها پیدا کرده بوده و این قضیه همواره ایشان را رنج می ده و…

  12. کاملا سازمان دهی شده کار می کنی.مشخصه پشتتم.به جایی گرم.هر کی ای اهانت هایی که تو به زرتشتیان عزیز و زرتشت یگانه پیامبر ایرانی زده بود به اسلام.وحضرت محمد زده بود.مطمدم.شک ندارم تاحالا اعدامش کرده بودن.فیلتر کردن که بماند.ولی تو پشتت به جایی قرصه.اشکال نداره هیچ وقتم اعدام نمیشی.فکر کنم چاق و پربار ترم بشی..آخه کشور ما مهد آزادی(آزادی نقد(توهین) به همه ادیان به غیر از اسلام ) .کامنت هارم خوندم شاید نظر ۴-۵ نفرو که از قبل می شناسیشون.وسازمان دهی شده نظر می دن منتشر می کنی.وبقیعه نظرهای مخالف منتشر نمی کنی.طوری که به نظر بیاد همه با خزعولات که ذهن بیمارت نشعت میگیره موافقن.

    جهت اطلاع من خودم یک مسلمانم. و نمازم هم را می خوانم.ولی .سعی می کنم همین طور که زرتشت گفته خوب بیندیشم.خوب رفتار کنم.وخوب صحبت کنم.خیلی گشتم تا ببیننم چیز دیگه هم اضافه بر این سه تا کار هست که انجام بدم.تا یک اسنان کامل بشم.ولی حقیقتا همه چیز رو تو این سه تا کلمه دیدم.وچیزی نتونستم به این سه تا کلمه اضافه کنم.

    آه که چقدر کوته فکر هستی.بعد از ۱۴۰۰ سال از کشتار زرتشتیان نحمیل دین و زبان اجباری به آن ها تجاوز اعراب به دختران باکره و همسران آن ها(کنیز)غارت اموال(غنیمت)  و ویران کردن سرزمین پارس…هنوز و هنوز پسران و دختران مسلمان  ایرانی به نماد فروهر افتخار می کنند.زیرا این نماد با سه کلمه اش همه چیز را بیان کرده.هیچ حرفی از کشتن و قتل فکر مخالف نزده.دین دوستی است.ومردم مسلمان به آن عشق می ورزند.

  13. حرف شهرام را جدی نگیرید ایشون هنوز بلد نیست درست فارسی بنویسه درمورد اسلام و زرتشت نظر میده

  14. با سلام، میتونم قضیه آقای امیرشاهی رو بدونم…همین قضیه رفتن به دین زرتشتی و …
    چون تازه با سایت اشنا شدم نمیدونم داستانشون چی بوده؟
    چون فهمیدم از اسلام به زرتشت رفتن و دوباره توفیق داشتن به اسلام برگردن مشتاقم بدونم…

  15. ایا عاقلانه هستش کسی که دکترا گرفته دوباره بیاد سر کلاس اول دبستان بنشینه از اول شروع به درس خواندن کنه…؟؟؟دین زرتشت مال چه سالی بوده حالا ما مبنارو بر پیامبری زرتشت میگذاریم ..کی پیامبر بوده چند هزار سال پیش بعد از چند سال بعد پیامبر اسلام امد واخرین فرستاده خدا در قامت پیامبری شد؟وقتی میگن خاتم پیامبران یعنی بشر به حدی رسیده که کل انچه را که خداوند صلاح میدونسته تا این زمان به بشر بوسیله ۱۲۴هزار پیامبر فرستاده واخرینشم حضرت محمد ص بود ..کسی که دین اسلام قبول کرده مسلمان بوده دوباره نمیاد بگه من میخوام مسیحی یهودی یازرتشتی بشم ..تمام کتابهای اسمانی تو قران جمع شده .بنظرم اینهایی هم که دارن تبلیغ دین غیر از اسلام میکنن دو حالت داره یا از روی غرض یا نادانی ،تکمیل دین شده اسلام ..تمام این بلواها نشعت گرفته از صهیونیست که ملتها رو بجون هم بندازه .چون یهود از اسلام ضربه خورده فقط دنبال تضعیف اسلامه وصهیونیست هم بوسیله اسلام وشیعه از بین خواهد رفت خیلی هم دور نیست عمر باشه میبینید ..اونایی که دنبال دین عوض کردن هستین اول برین تحقیق کامل کنید اسلام و قران بشناسید وقضاوت کنید حتی کتابهایی مثل تورات و انجیل هم مطالعه کنید بعد قضاوت کنید ..حالا شاید یکسری مسلمانان اسمن مسلمانن ولی بویی از مسلمانی نبردن ولی شما به گردن اسلام نندازین ..بهترین ماشین دنیارو اگر بهتون بدن رانندگی درست بلد نباشین قواعد راهنمایی رانندگی رعایت نکنید تصادف میکنید ..ایا اگر تصادف کردین مقصر سازنده ماشینه یامقصر ماشینه ویا تویی که رانندگی بلد نبودی قواعد رانندگی رعایت نکردی؟؟؟؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code