به قلم کریستن سن
فرستنده: سید محمد ناطقی
آری مغان اقتدار روحانی داشتند. دولت ایشان را حاکم بر جان و مال و عرض مردم کرده بود.
اجرای عقد ازدواج و صحّت اطلاق عنوان حلال زادگی و صدق تملّک و سایر حقوق در ید قدرت ایشان بود. تطهیر کسان از ننگ بی دینی و ارتکاب گناه به اختیار ایشان بود.
همه ی این حقوق باعث نفوذ کامل ایشان شده بود، اما مایه نفوذ ایشان تنها همین ها نبود بلکه ایشان ملکدار نیز بودند و عایدات کثیری هم از ممرّ دیات و غرامات (جریمه های) شرعی داشتند و اموالی به عنوان ردّ مظالم و نذر و هدایا و وقف و حبس حاصل می کردند و این همه به نفوذ و عظمت مقام ایشان کمک می کرد.
ازین گذشته استقلال بسیار وسیعی هم داشتند، بلکه اگر به گفته ی آمیانوس (تاریخنگار یونانی الاصل) که « مغان بر موجب شرایع و قوانین مخصوص به خود می زیستند» بتوان اعتماد کرد باید گفت که ایشان در قلب دولت ایران دولت دیگری ایجاد کرده بودند.
منبع
وضع ملّت و دولت و دربار در دوره شاهنشاهی ساسانیان، آرتور کریستنسن، مترجم: مجتبی مینوی، ص ۹۵ ـ ۹۶
شاهنشاهی ساسانیان ص ۹۵ ـ ۹۶
مهر ۱۳۹۷