خانه / احکام / احکام اسلامی / برداشتی از روایت های طهارت و نجاست / احکام اسلام معقول تر از تصور ما

برداشتی از روایت های طهارت و نجاست / احکام اسلام معقول تر از تصور ما

به قلم مدیر سایت

یکی از برنامه هایم طبیعتگردی در اطراف قم با دوستان در روزهای جمعه است.

در طبیعتگردی مسأله ای حدیثی در مورد پاک کردن چیزهای نجس، برایم حل شد که نشان می دهد احکام اسلامی منطقی تر از تصور ما است و باید مورد بازنگری قرار گیرند.

طبق فتوای مشهور معاصران، مثلا برای تطهیر دستمان که با ادرار نجس شده، یک بار آب ریختن از شیر آب تانکری دارای آب کر روی آن، کافی است اما از شیر ظرف کوچک و دارای آب قلیل، دو بار باید شسته شود.

ایراد اینجاست که آنچه سبب ازاله نجاست می شود، یک استکان آب خارج شده از شیر است؛ خواه پشت آن، یک لیتر آب باشد یا هزار لیتر. همینطور آب شیر لوله کشی ـ به عنوان آب جاری ـ به محض اصابت به دست، پاک کننده است.

این فتواها از سخنان اهل بیت(ع) گرفته شده اما آنان سخن بیهوده نمی گویند. پس این دستورها چه توجیهی می توانند داشته باشند؟!

خاطره

هنگام طبیعتگردی دستم کثیف شد. یکی از دوستان، آب را با بطری روی دستم ریخت اما به دلیل کمی آب، چند بار از او خواستم ریختن آب را قطع کند و وقتی تمیز شد، از او خواستم یک بار دیگر هم آب بریزد اما موقعی دیگر که دستم کثیف شد، وقتی آن را در آب جاری رودخانه فرو بردم به دلیل حجم زیاد آب، به یکبار شستن اکتفا کردم.

به یاد روایات طهارت و نجاست افتادم. در آن زمان آب جاری به صورت رودخانه بوده نه آب لوله کشی. آب کر نیز در خزانه حمام ها و احتمالا حوض های بزرگ در حیاط خانه ها و آب انبارها و امثال آنها بوده و این مخازن، شیر آب نداشته اند و در نتیجه موقع شستن اشیاء، آنها را درون آب فراوان فرو می برده اند و طبیعی بود که با یک بار شستن، تمیز می شدند اما شیء کثیف را درون ظرف کوچک مثل کوزه و مشک و پارچ و امثال آنها نمی کردند چون همه آب ظرف کثیف می شد بلکه آب را کم کم روی چیز کثیف می ریختند.

پس اینکه در حدیث ها گفته شده با آب فراوان یک بار شسته شود اما با آب قلیل دو بار، در واقع ارشاد به همان کار عرفی است. حال اگر کثیفی به قدری کم باشد که با یک بار شستن با آب قلیل از بین برود، به همان بسنده می شود. (گویا روایاتی داشته باشیم که می گویند تطهیر با یک بار شستن با آب قلیل صورت می گیرد)

نتیجه

ملاک تطهیر، زوال عین نجاست با آب است خواه با آب قلیل باشد یا با آب کر چنانکه معمولا اشیاء کثیف دیگر را نیز به همین صورت می شوییم و فتوای برخی فقیهان نیز همین است.

برخی فقیهان پا را فراتر گذاشته و قائلند که به صرف زوال عین نجاست، تطهیر صورت می گیرد؛ خواه با آب صورت گیرد یا با هرچیز دیگر چنانکه در حیوانات، کف کفش، بواطن بدن، دیوار (با شرایطی) بدون ریختن آب، تطهیر صورت می گیرد و نباید اینها را از موارد استثنایی به حساب آورد.

هرکس باید طبق فتوای مرجع تقلید خود عمل کند اما به نظر می رسد بهترین نظریه در مورد طهارت و نجاست، همان دیدگاهی است که در نخستین شماره مجله نقد و نظر به چاپ رسیده است: طهارت و نجاست در روایات، به معنای لغوی است یعنی تمیزی و کثیفی (طبق عرف هر منطقه).

در خور توجه است که رعایت طهارت و نجاست که در فقه آمده ربطی به مسائل بهداشتی ندارد.

روستای اَوِل در اطراف قم ـ ۳۰ آبان ۱۳۹۹

آذر ۱۳۹۹

همچنین ببینید

کافی ـ کلینی

اعتبار کتاب کافی

به قلم مدیر سایت برخی ادعا می کنند که همه ی نسخه های کتاب کافی، …

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code