خانه / ایران / اسلام و ایران / اسلام منجی ایران / چند شوهری زنان زرتشتی و رد آن

چند شوهری زنان زرتشتی و رد آن

به قلم مدیر سایت
از آنجا که موبدان، ثروتمندان و درباریان در برگزیدن زنان متعدد، راه افراط را پیش گرفتند، اکثریت مردان با کمبود زن مواجه شدند. قباد ـ پادشاه ساسانی ـ به جای اینکه از زن بارگی نور چشمی ها جلوگیری کند، برای رفع این مشکل، چند شوهری را تجویز کرد.
ظاهر یکی از بندهای «مادیان هزار دادستان» (هزار رای حقوقی در زمان ساسانیان) جواز چند شوهری است و گویا همان کار قباد، رنگ قانونی به خود گرفته است.
در صفحه ۱۰۲، فصل هفتم (درِ طلاق) چنین آمده است:
«چنانچه (شوهری) به زن (خویش) بگوید که “من (تو را) نسبت به خویشتن سالار (و) مختار کردم” طلاق تحقق نیافته است، بلکه به او اختیار در شوی کردن به گونه چگرزنی داده است».
طبق این نوشته، در فرض بالا، زن در عین حال که شوهر داشته و طلاق نگرفته بوده می توانسته چکرزن شود. چکرزن کسی بوده که دومین بار ازدواج می کرده است.

نادرستی مطلب فوق:
اگر نقل های متعدد دیگر در مورد چندشوهری در عصر ساسانی در دست نباشد، به صرف آنچه در ترجمه مادیان آمده، نمی توان چند شوهری را اثبات کرد؛ زیرا اگر چنین چیزی وجود داشت ـ با توجه به اهمیت آن ـ خبر آن با نقل های متعدد به ما می رسید چنانکه در مورد ازدواج با محارم زرتشتی ها نقل های متعدد داریم.
بنابراین ممکن است در ترجمه مادیان اشتباهی رخ داده باشد یا اینکه جدایی زن و شوهر با غیر از طلاق هم صورت می گرفته. در اسلام علاوه بر طلاق، با فسخ نیز جدایی زن و شوهر حاصل می شود. شاید راه جدایی دیگر نیز در زمان ساسانیان وجود داشته. ممکن است مراد مادیان این باشد که با این سخن، طلاق صورت نگرفته بلکه با راه دیگر، جدایی حاصل شده.
بعید است بتوان گفت «طلاق» در عبارت «طلاق تحقق نیافته» اشتباه ترجمه شده زیرا اگر در این بند، سخنی از طلاق نباشد، جایش ذیل عنوان «درِ طلاق» نیست.

مادیان هزار دادستان ص 101شناسنامه مادیان هزار دادستانفروردین ۱۳۹۷

همچنین ببینید

مبارزه ی زرتشتیان با خرفستران مساوی با بر هم زدن اکوسیستم

به قلم مصباح بورنجانی یکی از اعمال دینی زردتشیان، کشتار مجموعه ای از حیوانات است …

۹ نظر

  1. در اینجا ترجمه آقای عریان و کلمات افزوده به ترجمه و برداشت ظاهری !!!! شما همگی اشتباه هستند به دلیل تطیل بحث پاسخ جامع این مطلب و مطلب قباد در لینک زیر امده :
    http://maidiomah.blogsky.com/1397/01/06/post-7/

    • مدیر سایت

      پس از تأمل بیشتر یه این نتیجه رسیدم که چندشوهری میان زرتشتیها نبوده و در ادامه، در رد آن توضیحی دادم اما نه به خاطر توضیح شما

      شما ادعا می کنی که این بند ربطی به طلاق نداره. اگر چنین بود، ذیل عنوان «درِ طلاق» نمی آمد

      • در مورد عناوین و فصل بندی کتاب مادیان همانگونه که خود عریان توضیح داده است . تقسیم بندی بندها در سر فصل ها نه توسط مولف مادیان که توسط مترجمین صورت گرفته (رجوع بفرمایید به صفحه ۳۲ مقدمه وتوضیح ۱ در صفحه ۳۵ ) شاید این موضوع کمی برای شما عجیب باشد ولی دست تطاول روزگار از مادیان نسخ آشفته ای به جا گذاشته که مقدمه اش در ص ۷۹ ( فصل بندی پریخانیان ) فصل ۵ در صفحه ۱ و۲ و فصل اول از ص ۹۱ شروع شده حتی بندها هم تکه تکه شده و جابجا شده اند .
        دلیل این موضوع عمل نسخه برداران زردشتی و نسخه برداری کتب پهلوی به عنوان وظیفه دینی بوده و این نسخه برداران صرفا شکل حروف را بازنویسی و نقاشی می کردند در نتیجه از معنا و مفهوم نوشته بی خبر بودند . خود نسخه های کتاب دارای فصل بندی ابجدی هستند که انهم مبهم و در مواردی اشتباه است لذا فصل بندی و جا دادن بندها در فصول به سلیقه مترجمین و مصنفین به صورت سلیقه ای است . طرفه اینکه بارتلمه به همین دلیل با وجود سالها کار بر روی این کتاب هرگز نسخه مستقلی از ان چاپ نکرد . ترجمه سعید عریان نیز عمدتا بر فصل بندی بلسارا متکی است ولی حودش توضیح داده که در مواردی به این ترتیب هم پابند نبوده و بعضی بندها را در فصول جابجا کرده. برای مشاهده نسخه اصلی کتاب و ترتیب واقعی مطالب به کتاب پریخانیان مراجعه فرمایید .
        ۲- در فصل بندی ابجدی فصل با عنوان طلاق در فهرست ابجدی به شماره ۱۹ آمده و از بند یک تا وسط بند چهار دنباله فصل قبل ( فصل شش کتاب عریان ) و از وسط بند ۴ تا انتهای فصل در صفحات دیگری امده است . عریان در اوانوشت پهلوی این ردیف ها را ذکر کرده (به صورت شماره داخل پرانتز که شماره سطر در متن پهلوی است )
        ۳- در همین فصل بندی هم مطالب نامربوط موضوعی ذیل فصل ها بسیار است مثلا بند ۲۴ و ۲۵ فصل یک که از نظر موضوعی نامربوط هستند یا در همین فصل هفت به بند ۳ نگاه کنید که اصلا ربط به طلاق ندارد . توجه کنید که در رویه حقوقی قضایی پیچیده دوره ساسانی سالاری و ازدواج دارای مفهوم مستقل حقوقی و مرتبط عرفی بوده اند .
        ۴-در این بند از بند ۴ تا بند آخر یعنی بند ۱۰ در متن پهلوی مصدر hilishn , و صور فعلی این لغت “از زنی هلد در بند ۴ و ۵ ” ” از زنی بهلد در بند ۶ و ۹ ” ” هلشن در بند ۷ و ۸ و عنوان فصل” از زنی هشت در بند ۱۰ ” آمده که معنای طلاق می دهد ولی در سه بند اول اصلا این عبارت نیامده

        لذا استناد به فصول در موضوع بندها قابل قبول نیست چراکه ماتیکان از نظر صفحه بندی کاملا آشفته است و این فصل بندی کتاب عریان عمدتا از بلسارا و بخشی از خود اوست .

  2. با سلام ؛ آقای فاطمی یک مسئله عقلی که درباره این چند شوهری مرا متعجب کرده بود این بود که در اکثر قریب به اتفاق تمام ملل دنیا و در زمان ساسانیان و قبل از آن معمولاً جوامع پدر سالار بوده اند و مرد برتر از زن شمرده میشده است مثلا شاید زنان در برخی از سلسله ها حقوق خوبی داشتند ( البته زنان اشراف ) اما بازهم چیزی با نام برابر جنسیتی ابداً در آن جوامع نبوده است ، علامه طباطبایی هم این گفته را تأیید میکنند . البته وقتی ایران در زمان ساسانیان را هم میخوانیم چیزی با عنوان برتری زن و یا حتی کاملا برابر بودن زن با مرد نمی بینیم ، برای همین این چند شوهری برای من خیلی عجیب بود آنهم در جامعه ای مرد سالار !! . در جاهای دیگر هم منبعشان معمولا همین مادیان بوده است ، البته برای من مهم نیست مادیان چه میگوید خواه درست یا غلط اما هر چه که فکر کردم دیدم نمیتواند این چند شوهری ابداً در زمان ساسانیان وجود داشته باشد ، معمولا به زن با عنوان چیزی شبیه به کالا نگاه میکردند ( ازدواح استقراضی – ازدواج نیابی و … ) در اوستا هم وجود چند زن برای یک مرد تأیید شده برای همین نمیتوان هم یک زن چند شوهر داشته باشد و هم یک مرد چند زن ! جامعه با این کار کلا به هم میریزد و البته قطعا موبدین زرتشتی هم حواسشان بوده است .

  3. با سلام؛ چگر زن شبیه به دو شوهری است ولی کاملاً عین آن نیست و شاید بیشتر شبیه ازدواج استقراضی باشد:
    همچنین گونه‌ای ازدواج موقت برای زنان وجود داشت که «چَگَر» نامیده می‌شد و آن هنگامی بود که شوهر توانایی فرزندآوری نداشت و زن خود را به عنوان همسر موقت به یکی از نزدیکان می‌داد تا فرزند آورد. چگر را به صورت چَکَر هم نوشته‌اند.
    تورج دریایی، شاهنشاهی ساسانی، ترجمهٔ مرتضی ثاقب‌فر، ص ۱۷۲ .
    پژوهشکده باقرالعلوم نیز میگوید :
    بنابر متون زرتشتی، چکرزنی به ازدواج مجددِ زنی بیوه یا شوهردار اطلاق میﺷد. ◄◄دومین همسر چگر زن را شوهر حقیقی او نمیﺩانستند؛ چراکه چگرزن همﭼنان در خدمت شوهر پیشینش در نظر گرفته شده►► و در دنیای دیگر نیز به وی تعلق داشت. علت اصلی چگرزنی، یا فوت شوهرِ اول او بود و یا فرزند نیاوردن از او؛ و به همین دلیل، چگرزنی با جنبۀ صرفاً این جهانیﺍش و با پیوستگی تعلق زن به خانوادهﻯ همسر اولش، نه یک ازدواج حقیقی و دائمی، بلکه ازدواجی صوری و منقطع محسوب میﺷد و بنابراین در این ازدواج به اجازهﻯ رییس خانواده نیازی نبود.
    چگر کسی بود که در زادن وارث برای مرد درگذشته و یا بیﻓرزند نقش داشت. اگر مرد زنده بود میﺗوانست پادشاه ﺯن خود را تحت چگری به ازدواج مردی دیگر درآورد. در این صورت، این زن چگر زن شوهر دوم و شوهر دوم چگر شوهر آن زن است. فرزندان این ازدواج نیز چگرفرزندان پدرشان هستند. اما وارثان قانونی و پادشاه فرزندان شوهر اول زن به شمار میﺭوند.
    http://pajoohe.ir/%DA%86%DA%A9%D8%B1-%D8%B2%D9%86%DB%8C-%C4%8Cakar-levirate-marriage__a-44039.aspx#_ftn11
    این چگر زن شبیه به دو شوهری است ( هنگامی که مرد بدلیل فرزند نیاوردن زن را چگر زن کند ) ولی عین آن نیست چرا که در یک زمان واحد ، زن با دو مرد هم بستری ندارد. ولی بنا به روایتی از روایت آذر فرنبغ این چگر زن میتوانست تنها به خواست مرد و نه بدلیل فرزند نیاوردن و یا مردن باشد :
    مردی زنی را به پادشاه زنی می پذیرد و با او هم نمی خوابد و سپس او را به چگر زنی به مردی داد این که آیا در مینو آن زن برای او پادشاه زن باشد یا نه؟
    اگر پیمان گفتاری چنین باشد زنی اش برقرار شد با او خفتن ملاک نیست چراکه اگر هم با او نخفت زن پادشاه باشد.
    پرسش ۷۸ .
    چنانچه واضح است مردی که با زنی هم بستر نشده نمیتواند بفهمد که فرزند می آورد یا نه و پرسش فوق حاکی از آن است که مرد تنها با میل خودش میتوانست زن را به مرد دیگری بعنوان چگر زن بدون طلاق دادن بدهد ؛ این چیزی بوده که از دیدگاه پژوهشگر پژوهشکده باقرالعلوم گویا مخفی مانده است و وی نتوانسته آن را ببیند ، یکی از عمده مشکلات تحقیقاتی که بسیاری در این زمینه ها دارند این است که یا میخواهند تنها حرف خود را بزنند و کاری به شواهد و مدارک ندارند و یا بدنبال این هستند که سر و ته قضیه را بهم بدوزند و برود پی کارش .

    سخن خود در کامنت بالا را اصلاح میکنم بدین صورت که چند شوهری اتفاقاً میتواند ظلم بزرگی به زن نیز باشد و این نیست که چون جامعه پدرسالار بوده چند شوهری در آن نمیتواند وجود داشته باشد بلکه میتواند کاملاً هم وجود داشته باشد .

  4. پاسخ موبد نیکنام در صفحه خود ؛
    به روزگار ساسانی چند گونه پیوند زناشویی با نگرش به ویژگیهای زمانی آن دوران بیان شده است
    و شاید برخی از گونه های آن به روزگارشان رواج داشته اشت :

    ۱ـ «پادشاه زن» بالاترین جایگاه بانوی خانه بوده که «کد بانو» نیز نام داشته است.

    ۲ـ چنانچه پادشاه زن نازا بوده با تمایل و خشنودی او زن دیگری به آن خانه وارد می شده
    که خویشکاری (وظیفه) او زادن فرزند در خانواده بوده است. این زن «چَکرزن» نام گرفته است.

    ۳ـ کسی که تنها یک زن داشته، زناشویی او «ایوَک زنی» نام داشته است .
    در گویش پهلوی به چماربه معنای یک می باشد.

    ۴ـ «خود سرزن» نیز به دختری گفته می شده که بدون اجازه پدر و مادرش با پسری پیوند زناشویی داشته .

    پس از ساسانیان این گونه پیوندها فراموش شده و زرتشتیان تنها «ایوک زنی» (تک همسری)
    را برای زندگی خانوادگی برگزیدند.
    ————————————————-
    تایید مورد سوم :
    در میان زرتشتیان باستان تعداد زوجات مرسوم نبود و تک همسر بودند .
    خیانت و بی وفایی نسبت به هم تقریبا دیده نمیشود و فحشاء در میان زنان پارسی وجود نداشت.
    ویلیامز جکسون ؛ سفرنامه جکسون ص ۳۹۰

    تایید مورد چهارم :
    دختران ایرانی در صورتیکه پدرانشان رضایت به ازدواج آنها نمیدادند ،
    میتوانستند بدون رضایت پدر با مرد دلخواه خود ازدواج کنند و تمام حقوق آنها نیز محفوظ میماند.
    کریستین بارتلمه ؛ حقوق ساسانی ص ۲۱

  5. أحسنت به مدیوماه درود و دوصد بدرود

    • با سلام؛ و اما بعد:
      مدیوماه یک کاربر فیک و مجهول الهویه مجهول المکان بود، اینکه یک کاربر فیک دیگر از او تعریف میکند اگر خودش نباشد پس کیست؟!.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

*

code